Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

personae N F

  • 1 Dramatis persōnae

    Действующие лица драмы.
    Она [ царевна ] была слегка уязвлена, быть может потому, что считала присутствие на сцене двух dramatis personae вполне достаточным и не желала видеть на ней никого другого. (Вальтер Скотт, Граф Роберт Парижский.)

    Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Dramatis persōnae

  • 2 Dramatis personae

    Latin Quotes (Latin to English) > Dramatis personae

  • 3 persona

    persona, ae, f. [st2]1 [-] masque (porté par les acteurs); acteur. [st2]2 [-] masque, fausse apparence. [st2]3 [-] figure (en terre ou en pierre), statue. [st2]4 [-] rôle (au théâtre ou dans la vie réelle), charge, fonction, dignité. [st2]5 [-] personnage, caractère. [st2]6 [-] personne, individu, homme; personnalité. [st2]7 [-] t. de gram. personne.    - persona tragica, Phaedr.: masque de tragédie.    - personae hiatus, Juv.: bouche d'un masque.    - persona adicitur capiti, Plin. 12, 14, 32, § 59: on couvre la tête d'un masque.    - personas extremis imbricibus imponere, Plin. 35, 12, 43, § 152: placer des figures au bord des toits.    - personam in re publicâ tueri principis, Cic. Phil. 8, 10, 29: remplir la fonction de chef de l'Etat.    - tantam personam sustinere, Cic.: jouer un rôle aussi difficile.    - hujus Staleni persona, Cic.: ce Stalénus.    - in personam, non in rem, sententiam dicere, Sen.: donner son avis sur la personne, et non sur la chose.    - tertia persona, Quint.: la troisième personne.
    * * *
    persona, ae, f. [st2]1 [-] masque (porté par les acteurs); acteur. [st2]2 [-] masque, fausse apparence. [st2]3 [-] figure (en terre ou en pierre), statue. [st2]4 [-] rôle (au théâtre ou dans la vie réelle), charge, fonction, dignité. [st2]5 [-] personnage, caractère. [st2]6 [-] personne, individu, homme; personnalité. [st2]7 [-] t. de gram. personne.    - persona tragica, Phaedr.: masque de tragédie.    - personae hiatus, Juv.: bouche d'un masque.    - persona adicitur capiti, Plin. 12, 14, 32, § 59: on couvre la tête d'un masque.    - personas extremis imbricibus imponere, Plin. 35, 12, 43, § 152: placer des figures au bord des toits.    - personam in re publicâ tueri principis, Cic. Phil. 8, 10, 29: remplir la fonction de chef de l'Etat.    - tantam personam sustinere, Cic.: jouer un rôle aussi difficile.    - hujus Staleni persona, Cic.: ce Stalénus.    - in personam, non in rem, sententiam dicere, Sen.: donner son avis sur la personne, et non sur la chose.    - tertia persona, Quint.: la troisième personne.
    * * *
        Persona, personae, pen. prod. Cicero. La personne ou qualité d'un chascun.
    \
        Pacifica persona. Cic. Un homme pacifique.
    \
        Medicos nihil tentasse iudico: quia nemo in splendida persona periclitari voluerit coniectura sua: ne, si non seruasset, occidisse videretur. Cels. Experimenter sur un grand et noble personnage, De haulte et noble qualité.
    \
        Non alienum fuit personas quasdam a vobis recognosci. Cicero. Aucuns.
    \
        Persona. Cic. La qualité en procedure. B.
    \
        Persona. Plin. Un faulx visage, Une masque.
    \
        Persona. Terent. Un personnage d'une farce.
    \
        Cerea persona. Lucret. Image ou statue de cire.
    \
        Alienam ferre personam. Liu. Se desguiser, Se contrefaire, Contrefaire de l'homme de bien.
    \
        Imponere alicui personam. Cic. Luy bailler quelque charge.
    \
        Imponere alicui personam calumniae. Cic. Luy faire jouer le personnage d'un calomniateur.
    \
        Imponere personam improbam alicui. Cic. Luy faire jouer le rolle et le personnage d'un meschant, Se servir de luy en quelque meschanceté.
    \
        Sustineo vnus tres personas, meam, aduersarii, iudicis. Cicero. Je joue trois personnages ou trois rolles.
    \
        Personae. Vlpianus. Marmousets tels qu'on veoit és fontaines jectants l'eaue.

    Dictionarium latinogallicum > persona

  • 4 persona

    persōna, ae, f. ( von *per-sonāre = *per-zonāre, verkleiden, zu griech. ζώνη, also urspr. die Verkleidung), die Maske, Larve des Schauspielers, die den ganzen Kopf bedeckte und je nach der Verschiedenheit der darzustellenden Charaktere verschieden war, I) eig.: comica, Quint.: tragica, Phaedr.: cretea (weil gew. aus Ton), Lucr.: personā tectum caput, Val. Max.: personae distortis oribus deformes, Varro LL.: personam capiti induere, Fronto, Ggstz. capiti detrahere, Mart.: u. so bl. personam induere, Ggstz. detrahere, Macr.: ut ex persona mihi ardere oculi hominis histrionis viderentur, Cic.: personae pallentis hiatus (weil die Mundöffnung sehr breit), Iuven.: agere eandem personam in triclinio (v. einem Mimen), Macr. sat. 2, 7, 17. – Solcher Larvenkopf aus Terrakotta od. Marmor als Zierat an einem Gebäude, cretea persona, Lucr. 4, 295: russi persona Batavi, Mart. 14, 176. – Ebenso Tierköpfe (bes. Löwenköpfe) als Verzierung an den Vorsprüngen der Dächer, personas tegularum extremis imbricibus imposuit, Plin. 35, 152: an Springbrunnen, personae, e quarum rostris aqua salire solet, Ulp. dig. 19, 1, 17. § 9. – II) meton.: 1) der Charakter, die Rolle, Person, die der Schauspieler darstellt, auctoritas (Würde) personarum, Quint.: p. militis, Ter.: persona de mimo, ein Schauspieler in einem Mimenstücke, ein Komödiant, Cic.: in persona lenonis imitari alqm, Cic. – 2) übtr.: a) die Person, die Rolle, die der Mensch in der Welt spielt, accusatoris, Cic.: hanc personam induisti; agenda est, Sen. de ben. 2, 17, 2: duabus quasi nos a natura indutos personis, Cic.: agenda est persona, quam mihi miles imposuit, Vopisc. Prob. 10, 7: possumus petitoris personam capere, accusatoris deponere, Cic.: abicere quaestoriam personam comitisque sumere, Cic.: tantummodo induit personam philosophi, Cic.: mutare (wechseln) personam, Plin. ep.: u. so histrionis ritu mutatā repente personā, Amm.: Veneris personam subire, Lampr.: illam vero gravitatis severitatisque personam non appetivi, sed a re publica mihi impositam sustinui, Cic.: tantam personam sustinet, Cic.: personam quadruplatoris ferre, Liv.: personam alienam ferre, Liv.: personam sibi accommodare od. suscipere, Cic.: personam imponere alci, Cic.: quam personam gerere velimus, welche R. wir spielen wollen, Cic.: personam civitatis gerere, den Staat repräsentieren, Cic.: personam in re publica tueri principis, seine Stellung im Staate als einer der ersten Männer in demselben bewahren, Cic.: quam personam teneant, welche Person sie vorstellen, Cic. – b) die Person in abstr. = die Persönlichkeit, Individualität, der Charakter, den jmd. in seiner Handlungsweise zeigt, od. der Charakter, die Stellung, der Rang, die Bedeutung, die ihm seine Verhältnisse geben, huius Staleni persona, Cic.: p. mea, tua, nostra, Cic.: p. regis, der König als solcher, Iustin.: altera persona, sed tamen secunda, zweite Hauptperson, Nep.: id, quod quāque personā dignum est, Cic.: personā soceri mei, unter der P. meines Schw., Cic.: u. so per personam Antonii, Cic.; u. nihil ex persona poëtae (unter der Person des D., als D.), sed sub eorum, qui illo tempore fuerunt, disserunt, Vell.: nisi forte tanta persona eris, ut possis iram comminuere, Sen. – certis personis et aetatibus, Leuten von einer bestimmten Stellung und einem bestimmten Alter, Suet.: in multorum personam exorabiles, so daß sie die Person ansahen (προςωποληπτοῦντες), Suet. – c) als gramm. t. t., die Person, tertia, Varro LL., Quint. u.a.

    lateinisch-deutsches > persona

  • 5 persona

    persōna, ae, f. ( von *per-sonāre = *per-zonāre, verkleiden, zu griech. ζώνη, also urspr. die Verkleidung), die Maske, Larve des Schauspielers, die den ganzen Kopf bedeckte und je nach der Verschiedenheit der darzustellenden Charaktere verschieden war, I) eig.: comica, Quint.: tragica, Phaedr.: cretea (weil gew. aus Ton), Lucr.: personā tectum caput, Val. Max.: personae distortis oribus deformes, Varro LL.: personam capiti induere, Fronto, Ggstz. capiti detrahere, Mart.: u. so bl. personam induere, Ggstz. detrahere, Macr.: ut ex persona mihi ardere oculi hominis histrionis viderentur, Cic.: personae pallentis hiatus (weil die Mundöffnung sehr breit), Iuven.: agere eandem personam in triclinio (v. einem Mimen), Macr. sat. 2, 7, 17. – Solcher Larvenkopf aus Terrakotta od. Marmor als Zierat an einem Gebäude, cretea persona, Lucr. 4, 295: russi persona Batavi, Mart. 14, 176. – Ebenso Tierköpfe (bes. Löwenköpfe) als Verzierung an den Vorsprüngen der Dächer, personas tegularum extremis imbricibus imposuit, Plin. 35, 152: an Springbrunnen, personae, e quarum rostris aqua salire solet, Ulp. dig. 19, 1, 17. § 9. – II) meton.: 1) der Charakter, die Rolle, Person, die der Schauspieler darstellt, auctoritas (Würde) personarum, Quint.: p. militis, Ter.: persona de mimo, ein Schauspieler in einem Mimenstücke, ein Komödiant,
    ————
    Cic.: in persona lenonis imitari alqm, Cic. – 2) übtr.: a) die Person, die Rolle, die der Mensch in der Welt spielt, accusatoris, Cic.: hanc personam induisti; agenda est, Sen. de ben. 2, 17, 2: duabus quasi nos a natura indutos personis, Cic.: agenda est persona, quam mihi miles imposuit, Vopisc. Prob. 10, 7: possumus petitoris personam capere, accusatoris deponere, Cic.: abicere quaestoriam personam comitisque sumere, Cic.: tantummodo induit personam philosophi, Cic.: mutare (wechseln) personam, Plin. ep.: u. so histrionis ritu mutatā repente personā, Amm.: Veneris personam subire, Lampr.: illam vero gravitatis severitatisque personam non appetivi, sed a re publica mihi impositam sustinui, Cic.: tantam personam sustinet, Cic.: personam quadruplatoris ferre, Liv.: personam alienam ferre, Liv.: personam sibi accommodare od. suscipere, Cic.: personam imponere alci, Cic.: quam personam gerere velimus, welche R. wir spielen wollen, Cic.: personam civitatis gerere, den Staat repräsentieren, Cic.: personam in re publica tueri principis, seine Stellung im Staate als einer der ersten Männer in demselben bewahren, Cic.: quam personam teneant, welche Person sie vorstellen, Cic. – b) die Person in abstr. = die Persönlichkeit, Individualität, der Charakter, den jmd. in seiner Handlungsweise zeigt, od. der Charakter, die Stellung, der Rang, die Bedeutung, die ihm seine Verhältnisse
    ————
    geben, huius Staleni persona, Cic.: p. mea, tua, nostra, Cic.: p. regis, der König als solcher, Iustin.: altera persona, sed tamen secunda, zweite Hauptperson, Nep.: id, quod quāque personā dignum est, Cic.: personā soceri mei, unter der P. meines Schw., Cic.: u. so per personam Antonii, Cic.; u. nihil ex persona poëtae (unter der Person des D., als D.), sed sub eorum, qui illo tempore fuerunt, disserunt, Vell.: nisi forte tanta persona eris, ut possis iram comminuere, Sen. – certis personis et aetatibus, Leuten von einer bestimmten Stellung und einem bestimmten Alter, Suet.: in multorum personam exorabiles, so daß sie die Person ansahen (προςωποληπτοῦντες), Suet. – c) als gramm. t. t., die Person, tertia, Varro LL., Quint. u.a.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > persona

  • 6 causa

    1) причина, а) вообще причина чего-нибудь causam praestare, praebere mortis (1. 7. § 6. 1. 51. pr. D. 9, 2. 1. 4 § 1. 1. 15. pr. D. 48, 8), causam praestare discidii (1. 12 § 13. D. 38, 5); (Gai. I. 18. 74. 29. 32. 38. 41. 66. III. 5, erroris causae probatio, I. 67. 75. 87. II. 142);

    b) как причина действия человека (мотив - цель); (1. 1 § 2. D. 43, 17. 1. 1 § 5 D. 3, 1. 1. 51. pr. D. 3, 3), именно = justa causa, достаточный повод (Gai. I. 53. supra modum et sine causa in servos suos saevire, sine causa servum suum occidere); § 4-6 I. 1, 6. 1. 9. § 1 D. 26, 8. 1. 9. 11. 15. § 2-4. 1. 16. 25. D. 40, 2); (1. 15 § 2. D. 1, 7), часто также c прибавлением justa causa, напр. justae causae, cur judicium arripere nolit (1. 45 pr. D 3, 3); (1. 17. § 3 D. 22, 1); (1. 30 § 2 D. 3, 5. 1. 36. D. 40, 5); (1. 3 D. 4, 1); 1. 25 pr. D. 22, 3);

    c) главное побуждение, которое вызывает какое-нибудь действие, оказывание услуг, предоставление кому-нб. имущественных выгод: иногда обоз. юридический акт, который содержит в себе эту причину; также повод, побуждающий делать завещательные или дарственные распоряжения в пользу третьих лиц (§ 31 J. 2, 20. 1. 17 § 2. 3. 1. 72 § 6 D. 35, l). - justa causa, причина, оправданная уважительными обстоятельствами, j. c. erroris = с. justi erroris, j. с. traditionis, pollicitationis etc. (1. 25. pr. D. 22, 3. 1. 31 pr. D. 41, 1. 1. 1 § 1 D. 50, 12), causa in praeteritum confertur (1. 12 D. 35, 1), (1. 194 D. 50, 16), dotis causa perpetua est (1. 1 D. 23, 3). - a) causa possessionis обознач. законное основание владения т. е. владелец должен доказать титул, на основании которого он владеет (1. 3 § 4. 19. 1. 19 § 1 D. 41, 2), sive vera sit, sive falsa (1. 5 D. 6, 2), causae acquirendi (1. 3 § 21 eod 1. 36 D. 41, 1), lucrativa causa (1. 82 pr. D. 30. 1. 19 D. 44, 7). - b) при обязательных отношениях саusa (civilis) есть внешний признак, доставляющий доказательство, что стороны действительно приняли на себя обязательство (pr. J. 1, 21), causa, ex qua certum petatur (1. 9 pr. D. 12, 1. ср. 1. 18 D. 46, 4. 1. 11 D. 50, 16), ex causa emtionis in creditum labire, обязательство, вытекающее из договора купли-продажи, превратить в обязательство из займа (1. 3 § 3 D. 14, 6);

    causa debendi, законное основание долга (1. 49 § 2 D. 15, 1). Иногда causa обоз. источник обязательств, obl. nascuntur ex variis causarum figuris (1. 1 pr. D. 44, 7). - г) в учении о кондикциях обозн. causa побудительную причину предоставления кому-нб. имущественную выгоду, в том смысле, что то, что было дано без основания, можно требовать назад (tit. D. 12, 7. D. 12, 4. D. 12, 5).

    2) заковное основание свойства, особенности предмета, causa actionis, 1. 27 D. 44, 2., ex с. adjecta petere, 1. 11 § 2. eod., c. conditionis, 1. 96 § 4 13. 46, 3., ex noxali c. agere, D. 2, 9. 3) causa после родительн. пад. обоз. цель юриди-ческого акта, напр. conditionis implendae causa dare, 1. 30 § 7 D. 35, 2, donandi, credendi, contrahendi causa, 1. 20 D. 12, 1. 1. 65 § 4 D. 36, 1. 1. 25 § 1 D. 44, 7. 1. 49 D. 46, 3. 4) дело, in publicis causis filius fam. loco patrisfam. habetur (1. 9 D. 1, 6), certarum rerum vel causarum testamento tulor dari non potest (1. 12 D. 26, 2);

    causam perorare (Gai. IV. 15).

    5) спор, процесс: causam agere (см. s. 9), audire (см. s. 5a);

    causae suae adesse (1. 69 D. 3, 3);

    causam suam prodere (1. 4 § 4 D. 3, 2);

    de causis cognoscere (1. 10 D. 1, 18);

    causae cognitio (см.); (1. 1 § 3 D. 3, 6);

    c. existimationis (1. 103 D. 50, 16. 1. 104 D. 50, 17);

    bona, mala c. (1. 63 § 2 D. 21, 2. 1. 30 D. 34, 3);

    nova instrumenta causae suae reperire (1. 27 D. 44, 2);

    eandem c. facit origo petitionis (1. 11 § 4 eod.);

    causa cadere (см. s. 2);

    causam perdere (1. 63 § 2. D. 21, 2);

    causam dicere, защищаться (1. 25 § 1 D. 29, 5);

    causas dicere, orare, вести дела (1. 1. 2 § 43 D. 1, 2); отсюда causidicus, адвокат (1. 6 C. 2, 6), causidicina, должность адвоката (1. 188 C. Th. 12, 1).

    6) положение, отношение: ип pristinam c. reverti (l. 6 pr. D. 1, 8);

    pristinam c. restituere, praeteritam c. sarcire (1. 1 § 31. 1. 3 § 17. D. 43, 16), in eandem c. restituere (1, 9 § 1. eod.);

    in eandem c. exhibere, sistere (1. 1 pr. § 1. D. 2, 9);

    in causa redhibitionis s. in ea c. esse, ut redhiberi debeat (1. 10 § 21. 33 pr. D. 21, 1);

    causa melior - deterior (1. 5 D. 2, 9. 1. 27 § 3 D. 2, 14. 1. 87 D. 50, 17), melior est c. possidentis (1. 126 § 2. 1. 128 pr. eod.);

    emtoris c. eadem esse debet, quae fuit auctoris (1. 156 § 3 eod.);

    c. servilis (1. 3 § 1 D. 4, 5), statuliberi (1. 2 pr. D. 40, 7), de alterius causa et facto non scire, de facti causa errare (1. 3 pr. D. 22, 6. 1. 10 D. 26, 5);

    in c. caduci esse (см. caducus s. 2).

    7) особ. юридическое отношение, c. proprietatis (1, 30 § 2 D. 41, 1);

    c. bonorum, обозначая собственность (1. 52 § 1 D. 45, 1);

    extra c. bonorum defuncti computari (1. 68 D. 31); (1. 52. D. 41, 2);

    o. hereditaria, наследственное отношение (1. 5 § 5 D. 36, 4), c. legati (1. 11 § 3. 1. 91 § 2 D. 30), obligationis, обязательное (1. 20 D. 24, 1);

    debiti, долговое (1. 7 pr. D. 12, 4);

    naturalium obligationum (1. 40 pr. D. 36, 1);

    e. naturalis = obligatio nat. (1. 3 § 7 D. 2, 2);

    in totam c. spondere, ручаться за все долги (1. 91 § 4 D. 45, 1); ип оmnem с. acceptus fidejussor (1. 56 § 2 D. 46, 1); ип оmnem с. conductionis se obligare (1. 54 pr. D. 19, 2);

    in omnem c. emti fidem adstringere (1. 5 C. 4, 54);

    omnis c. adversus rerum et fidejassorem dissoluta (1. 7 § 1 D. 2, 15);

    in duriorem s. leviorem c. adhiberi, accipi, о поручителях, которые обязываются к долгу большому или меньшему, против обязательства главного должника (1. 8 § 7. 1. 34 D. 46, 1);

    ex c. fidejussionis s. accessionis liberari (1. 5 D. 46, 1. 1. 95 § 3 D. 46, 3), (1. 4 § 1. D. 22, 1); in causam pignoris cadere (см. cadere s. 4);

    pignoris c. perimitur (1. 1 § 2 D. 20, 1);

    totius pignoris, pignorum c. (1. 6 pr. 1. 13 D. 20, 4);

    pignoris causam habere, иметь право залога (1. 4 D. 42, 6);

    indivisa pignoris causa (1. 55 D. 21, 2);

    privilegia causae, связанные с юридическим отношением, против. priy. personae, личные преимущества (1. 196 D. 50, 17);

    causae magis, quam personae beneficium praestare (1. 29 D. 42 1), non causae, sed personae succurrere (1. 42, D. 26, 7).

    8) юридические свойства предмета, со всеми правами, обязанностями, доходами и убытками, tota causa fundi (1. 30 § 3 D. 32);

    fundus cum sua causa transit (1. 18 § 2 D. 13, 7); (1. 67 D. 18, 1. 1. 2 pr. 1. 36 D. 40, 7); если говорится о restitutio, exhibitio или praestatio omnis causae, то под causa разумеется совокупность всех доходов, которые потерял истец вследствие того, что не владел вещью (потерянная прибыль) (1. 31 pr. D. 12, 1. 1. 12 pr. D. 4, 2. 1. 20. D. 6, 1. 1. 9 § 7 D. 10, 4. 1. 1 § 24 D. 16, 3. 1. 8 § 6 D. 43, 26. 1. 35. 246 § 1 D. 50, 16);

    causam s. omnem c. praestare (1. 17 § 1 D. 6, 1. 1. 2. 3 § 1. 1. 8 D. 22, 7);

    rei causam exhibere (§ 3 J. 4, 17).

    9) сущность, значение, понятие: c. juris honorarii (1. 95 § 3 D. 46, juris et voluntatis (1. 77 § 12 D. 31), contractus (1. 8 pr. D. 17, 1). in causam fideicomm. et codicillorum vim prioris testam. convertere (1. 19 pr. D. 29, 1);

    ad causam testamenti pertinere videtur id, quodcumque quasi ad testam. factum sit (1. 2 § 2 D. 29, 3. 1. 1 § 2. 6 D. 43, 5);

    omissa causa testamenti ab intest. hereditatem possidere (tit. D. 29, 4).

    10) случай, de quibus causis scriptis legibus non utimur etc. (1. 32 pr. D. 1, 3);

    in causa jus positum est (1. 52 § 2 D. 9; 2);

    alia c. est si etc. (1. 29 D. 41, 2. 1. 12 § 3 D. 46, 3);

    ex causa (смотря по обстоятельствам) succurrere (1. 11 pr. D. 44, 2).

    11) вид, способ, quatuor c. obligationum (1. 44 pr. 1). 44, 7 и, quatuor c. exsecutione obligationis (1. 85 pr. D. 45, 1);

    c. faciendi (1. 218 D. 50, 16).

    12) определение (1. 1 § 6 D. 7, 9).

    Латинско-русский словарь к источникам римского права > causa

  • 7 cohaerere

    быть в связи: corpora cohaerentia (1. 33 § 5 D. 6, 1);

    superftcies, quae natura solo coh. (I. 44 § 1 D. 44, 7);

    arbor, quamdiu coh. fundo (1. 19 pr. D. 10, 3), fructus, quamdiu solo coh. (l. 63. § 8 D. 47, 2); иметь законную связь, munera, quae rei coh. (1. 11 D. 50, 5);

    imperium quod jurisdictioni coh. (1. 1 § 1 D. 1, 21);

    dos matrimonio cohaerens (1. 16 pr. D. 49, 17);

    obligatio personae coh. (1. 4 D. 46, 2): exceptiones personae s. rei coh. (1. 7 D. 44, 1);

    conditio, legatum coh. personae (1. 8 § 3 D 34, 3. 1. 95 D. 35, 1).

    Латинско-русский словарь к источникам римского права > cohaerere

  • 8 persona

    persōna, ae, f [acc. to Gabius Bassus ap. Gell. 5, 7, 1 sq., from per-sŏno, to sound through, with the second syllable lengthened].
    I.
    A mask, esp. that used by players, which covered the whole head, and was varied according to the different characters to be represented (syn. larva), Gell. 5, 7, 1:

    personam tragicam forte vulpis viderat,

    Phaedr. 1, 7, 1:

    personam capiti detrahere,

    Mart. 3, 43, 4:

    persona adicitur capiti,

    Plin. 12, 14, 32, § 59. The masks were usually made of clay:

    cretea persona,

    Lucr. 4, 297, cf. Mart. 14, 176, 1. And sometimes of the bark of wood:

    oraque corticibus sumunt horrenda cavatis,

    Verg. G. 2, 387: ut tragicus cantor ligno tegit ora cavato, Prud. adv Symm. 2, 646. The opening for the mouth was very large:

    personae pallentis hiatum formidat infans,

    Juv. 3, 175:

    personis uti primus coepit Roscius Gallus praecipuus histrio, quod oculis obversis erat, nec satis decorus in personis nisi parasitus pronunciabat,

    Diom. p. 486 P. Heads with such masks were used as ornaments for water-spouts, fountains, etc.:

    Butades figulus primus personas tegularum extremis imbricibus imposuit, quae inter initia prostypa vocavit,

    Plin. 35, 12, 43, § 152:

    personae, e quarum rostris aqua salire solet,

    Dig. 19, 1, 17 fin.: mulier nempe ipsa videtur, non personā loqui, a mask, a masked person, Juv 3, 96.—
    II.
    Transf., a personage, character, part, represented by an actor:

    parasiti persona,

    Ter. Eun. prol. 26 sq.:

    sub personā militis,

    Gell. 13, 22, 11:

    (tragici) nihil ex personā poëtae dixerunt,

    Vell. 1, 3, 2.—Hence,
    B.
    Also, transf. beyond the scenic lang., in gen., the part or character which any one sustains in the world (class.):

    (ego), qui non heroum veteres casus fictosque luctus velim imitari atque adumbrare dicendo, neque actor sim alienae personae, sed auctor meae,

    Cic. de Or. 2, 47, 194:

    quam magnum est personam in re publicā tueri principis,

    id. Phil. 8, 10, 29:

    personam sustinere,

    id. Pis. 11, 24:

    personam, quam mihi tempus et res publica imposuit,

    imposed upon me, id. Sull. 3, 8; cf.:

    agenda est persona quam mihi miles imposuit,

    Vop. Prob. 10, 7; Macr. S. 2, 7, 17:

    partes lenitatis et misericordiae semper egi libenter: illam vero gravitatis severitatisque personam non appetivi, sed a re publicā mihi impositam sustinui,

    Cic. Mur. 3, 6:

    petitoris personam capere, accusatoris deponere,

    id. Quint. 13, 46:

    personam suscipere,

    id. de Or. 1, 37, 169:

    gravissimam personam sustinere,

    id. Pis. 29, 71:

    personam tenere,

    id. de Or. 3, 14, 54:

    personam gerere,

    id. Off. 1, 32, 115:

    abjectā quaestoriā personā comitisque assumptā,

    id. Planc. 41, 100:

    fateantur in Maeandrii personā esse expressam speciem civitatis,

    id. Fl. 22, 53:

    id Cicero suā ipsā personā frequentissime praecipit,

    in his own name, Quint. 10, 5, 2:

    cetera quae sunt a me in secundo libro de Oratore per Antonii personam disputata,

    Cic. Fam 7, 32, 2 B. and K. (dub.;

    al. ex personā): ex tuā personā enumerare possis, ut, etc.,

    id. Inv. 1, 52, 99:

    nihil ex personā poëtae disserunt,

    Vell. 1, 3, 2; 1, 3, 3; so Col. 12, 3, 5; Gell. 10, 22, 1; Lact. Epit. 48, 7:

    sub personā Paridis,

    Suet. Dom. 10: so Gell. 10, 22, 24; 13, 22, 11:

    alienam personam ferre,

    Liv. 3, 36: non hominibus tantum, [p. 1356] sed et rebus persona demenda est et reddenda facies sua, Sen. Ep. 24, 13:

    hanc personam induisti: agenda est,

    Sen. Ben. 2, 17, 2.—Hence,
    2.
    A human being who performs any function, plays any part, a person, personage:

    ut mea persona semper aliquid videretur habere populare,

    Cic. Att. 8, 11, D, §

    7: ecquae pacifica persona desideretur,

    id. ib. 8, 12, 4:

    hujus Staleni persona, populo jam nota atque perspecta,

    id. Clu. 29, 78; id. Fam. 6, 6, 10:

    induxi senem disputantem, quia nulla videbatur aptior persona,

    id. Lael. 1, 4:

    Laelii persona,

    id. ib. 1, 4:

    certis personis et aetatibus,

    to people of a certain standing and of a certain age, Suet. Caes. 43:

    minoribus quoque et personis et rebus,

    to persons and things of less importance, id. Tib. 32; id. Aug. 27:

    nulla distantia personarum,

    Vulg. Deut. 1, 17:

    personarum acceptio,

    id. 2 Par. 19, 7; cf. id. Gal. 2, 6 al.:

    ipse suā lege damnatus, cum, substituta filii personā, amplius quingentorum jugerum possideret,

    Plin. 18, 3, 4, § 17:

    denique haec fuit altera persona Thebis, sed tamen secunda, ita ut proxima esset Epaminondae,

    the second chief personage, Nep. Pelop. 4, 3.—
    (β).
    So of persons, opp. to things and actions:

    ut rerum, ut personarum dignitates ferunt,

    Cic. de Or. 3, 14, 53.—
    (γ).
    Law t. t., a being having legal rights and obligations (including the state, etc.; not including slaves; cf. Sandars ad Just. Inst. introd. § 37;

    1, 3 prooem.): omne jus quo utimur, vel ad personas pertinet vel ad res vel ad actiones,

    Dig. 1, 5, 1; Just. Inst. 1, 3 prooem.—
    (δ).
    A human being in gen., a person (post-Aug. and rare):

    continuantes unum quodque (praenomen) per trinas personas,

    Suet. Ner. 1:

    cum dira et foedior omni Crimine persona est,

    Juv. 4, 15.—
    3.
    In the grammarians, a person:

    quom item personarum natura triplex esset, qui loqueretur, ad quem, de quo,

    Varr. L. L. 8, § 20 Müll.; so id. ib. 9, 24, § 32 et saep.

    Lewis & Short latin dictionary > persona

  • 9 ante

    [st1]1 [-] adv.: devant, en avant, auparavant.    - tribus ante diebus: trois jours avant.    - paulo ante: peu auparavant. [st1]2 [-] prép. + acc.: devant, avant, plus que, avant; (plus que) tout (non class.).    - ante omnia: avant tout, plus que tout.    - ante lucem surgere: se lever avant le jour.    - ante ostium stare: se tenir devant la porte.    - longe ante alios acceptissimus, Liv. 1, 15: il était, plus que tout autre, très bien accueilli. [st1]3 [-] ante-, ant-, anti-, préfixes:    - devant, avant    - ante-ire: aller devant.    - anti-capere: prendre par avance.    - anti-stare (ante-stare): se tenir avant, surpasser. [st1]4 [-] anti + radical d'origine grecque: contre, à l'opposé    - antipathia: antipathie.    - antipodes: les antipodes.
    * * *
    [st1]1 [-] adv.: devant, en avant, auparavant.    - tribus ante diebus: trois jours avant.    - paulo ante: peu auparavant. [st1]2 [-] prép. + acc.: devant, avant, plus que, avant; (plus que) tout (non class.).    - ante omnia: avant tout, plus que tout.    - ante lucem surgere: se lever avant le jour.    - ante ostium stare: se tenir devant la porte.    - longe ante alios acceptissimus, Liv. 1, 15: il était, plus que tout autre, très bien accueilli. [st1]3 [-] ante-, ant-, anti-, préfixes:    - devant, avant    - ante-ire: aller devant.    - anti-capere: prendre par avance.    - anti-stare (ante-stare): se tenir avant, surpasser. [st1]4 [-] anti + radical d'origine grecque: contre, à l'opposé    - antipathia: antipathie.    - antipodes: les antipodes.
    * * *
    I.
        Ante, Praepositio est accusatiua. Iungitur autem accusatiuo temporis, loci, et personae: vt, Neque ego hanc oculis vidi ante hunc diem. Plaut. Je ne la veis jamais qu'aujourdhuy.
    \
        Ante Iouem nulli subigebant arua coloni. Virgil. Paravant que Jupiter fust, nul, etc. Avant que, etc.
    \
        Ante tubam. Virgil. Devant que la trompette sonne.
    \
        Hoc ante me fecit Valerius Soranus. Plin. Devant moy, ou Premier que moy. \ Ante cibum. Horat. Devant que manger.
    \
        Ante lucem. Cic. Devant le jour, Devant ou avant, ou aincoys, ou ains qu'il fust jour.
    \
        Ante diem tertium. Plin. Devant hier, Il n'y a aujourdhuy que trois jours.
    \
        Ante diem certam. Cic. Devant un certain jour, qui est dict et nommé.
    \
        Ante, cum accusatiuo personae. Cic. Causam ante eum diceret. Devant, ou Avant que luy.
    \
        Ante ora patrum. Virgil. En la presence, etc.
    \
        Ante pedes esse dicitur, quod nobis est praesens. Et est locutio prouerbialis. Terent. Istuc est sapere, non quod ante pedes modo est Videre, sed etiam illa quae futura sunt, Prospicere. Devant noz pieds.
    \
        Ante alias hilaris. Plin. Oultre, ou Plus que toutes les autres.
    \
        Scelere ante alios immanior omnes. Virgil. Plus meschant que touts les autres, Qui surpasse touts autres en meschanceté.
    \
        Ante me illum diligo. Cic. Plus que moy.
    \
        Ante omnia ne sit vitiosus sermo. Quintil. Sur toute chose, que, etc.
    \
        In ante diem quartum distulit. Cic. Jusques au quatrieme jour.
    \
        Ex ante diem quintum. Cic. Depuis le cinquieme jour.
    II.
        Ante, Aduerbium temporis. Plaut. Paravant, Avant, Aincoys, Ains.
    \
        Ante et Post, contraria sunt. Cic. Pardevant.
    \
        Ante, interdum vacat in oratione. Terent. Nonne oportuit praescisse me ante? Preallablement.
    \
        Ante, sicut et Post, proprie iungitur Aduerbiis in o desinentibus: vt Paulo ante, Multo ante. Terent. Un peu devant, Long temps devant.
    \
        Longe ante. Cic. Long temps devant.
    \
        Paucis ante diebus. Cic. Peu de jours devant.

    Dictionarium latinogallicum > ante

  • 10 congruo

    congrŭo, ĕre, grui (cum et un verbe *gruo apparenté à ruo, cf. ingruo) - intr. -    - Lebaigue P. 270 et P. 271 [st1]1 [-] se rencontrer étant en mouvement; être en mouvement concordant.    - guttae inter se congruent, Vitr. 7, 8, 2: les gouttes tombant se rencontrent, se réunissent.    - Zenon congruere judicat stellas, Sen. Nat. 7, 19: Zénon estime que les étoiles se rapprochent (convergent).    - cum vident sidera cum ejus (caeli) ipsius motu congruere, Cic. Tusc. 5, 69: en voyant les astres participer au mouvement du ciel lui-même. [st1]2 [-] être d'accord, concorder, cadrer avec, convenir.    - suas dies mensesque congruere volunt cum solis lunaeque ratione, Cic. Verr. 2, 129: ils veulent que leurs jours et leurs mois soient en accord avec le cours du soleil et de la lune.    - congruere ad aliquid, Liv. 1, 5, 5; 1, 19, 6: concorder avec qqch.    - ratio temporum congruit, Suet.: les dates concordent.    - congruit vites densiores poni, Plin.: il convient que la vigne soit plantée plus serré. [st1]3 [-] être en harmonie, en accord.    - nostri sensus, ut in pace, in bello congruebant, Cic. Marc. 16: nos sentiments [à tous deux] étaient en harmonie pendant la guerre, comme pendant la paix.    - avec dat. congruere naturae, Cic. Tusc. 5, 82: être en accord avec la nature. --- Cic. Fin. 3, 20 ; 4, 53, etc.    - animi corporum doloribus congruentes, Cic. Tusc. 5, 3: des âmes participant aux douleurs physiques (éprouvant en même temps les douleurs du corps).    - id perspicuum est non omni causae nec auditori neque personae neque tempori congruere orationis unum genus, Cic. de Or. 3, 210: il est évident qu'un seul et même genre de style ne convient pas à toute espèce de cause, d'auditoire, de rôle [comme avocat], de circonstance.    - mulier mulieri magis congruit, Ter. Phorm. 4, 5, 14: une femme s'entendra mieux avec une autre femme.    - lingua, moribus, congruentes, Liv. 8: (Latins) avec qui on avait la même langue, les mêmes habitudes.    - principiis congruere debent quae sequuntur, Cic. Fin. 3, 6, 20: la suite doit s'accorder avec les principes.    - avec cum gestus cum sententiis congruens, Cic. Br. 141: geste répondant aux pensées. --- (183 ; Fin. 2, 100 ; 5, 19 ; Div. 1, 97).    - avec inter se s'accorder ensemble: Amer. 62 ; Fin. 3, 62 ; Tusc. 4, 30.    - illi inter se congruunt concorditer, Plaut.: ills s'entendent parfaitement.    - avec in unum former un accord unanime: Liv. 3, 24, 6 ; 25, 32,2.    - de aliqua re congruere: être d'accord au sujet d'une chose. --- Cic. Leg. 1, 53.    - abl. seul. (Academici et Peripatetici) rebus congruentes, Cic. Ac. 1, 17: (Académiciens et Péripatéticiens) étant d'accord pour le fond. --- Cic. Leg. 1, 38; Fin. 2, 45; Liv. 8, 6, 15). [st1]3 [-] emploi impers.    - congruit ut + subj. Plin. Ep. 7, 2, 1: il n'est pas contradictoire que, il est logique que...    - forte congruerat ut + subj. Tac. H. 1, 7: il y avait eu par hasard coïncidence que, une coïncidence fortuite avait fait que.
    * * *
    congrŭo, ĕre, grui (cum et un verbe *gruo apparenté à ruo, cf. ingruo) - intr. -    - Lebaigue P. 270 et P. 271 [st1]1 [-] se rencontrer étant en mouvement; être en mouvement concordant.    - guttae inter se congruent, Vitr. 7, 8, 2: les gouttes tombant se rencontrent, se réunissent.    - Zenon congruere judicat stellas, Sen. Nat. 7, 19: Zénon estime que les étoiles se rapprochent (convergent).    - cum vident sidera cum ejus (caeli) ipsius motu congruere, Cic. Tusc. 5, 69: en voyant les astres participer au mouvement du ciel lui-même. [st1]2 [-] être d'accord, concorder, cadrer avec, convenir.    - suas dies mensesque congruere volunt cum solis lunaeque ratione, Cic. Verr. 2, 129: ils veulent que leurs jours et leurs mois soient en accord avec le cours du soleil et de la lune.    - congruere ad aliquid, Liv. 1, 5, 5; 1, 19, 6: concorder avec qqch.    - ratio temporum congruit, Suet.: les dates concordent.    - congruit vites densiores poni, Plin.: il convient que la vigne soit plantée plus serré. [st1]3 [-] être en harmonie, en accord.    - nostri sensus, ut in pace, in bello congruebant, Cic. Marc. 16: nos sentiments [à tous deux] étaient en harmonie pendant la guerre, comme pendant la paix.    - avec dat. congruere naturae, Cic. Tusc. 5, 82: être en accord avec la nature. --- Cic. Fin. 3, 20 ; 4, 53, etc.    - animi corporum doloribus congruentes, Cic. Tusc. 5, 3: des âmes participant aux douleurs physiques (éprouvant en même temps les douleurs du corps).    - id perspicuum est non omni causae nec auditori neque personae neque tempori congruere orationis unum genus, Cic. de Or. 3, 210: il est évident qu'un seul et même genre de style ne convient pas à toute espèce de cause, d'auditoire, de rôle [comme avocat], de circonstance.    - mulier mulieri magis congruit, Ter. Phorm. 4, 5, 14: une femme s'entendra mieux avec une autre femme.    - lingua, moribus, congruentes, Liv. 8: (Latins) avec qui on avait la même langue, les mêmes habitudes.    - principiis congruere debent quae sequuntur, Cic. Fin. 3, 6, 20: la suite doit s'accorder avec les principes.    - avec cum gestus cum sententiis congruens, Cic. Br. 141: geste répondant aux pensées. --- (183 ; Fin. 2, 100 ; 5, 19 ; Div. 1, 97).    - avec inter se s'accorder ensemble: Amer. 62 ; Fin. 3, 62 ; Tusc. 4, 30.    - illi inter se congruunt concorditer, Plaut.: ills s'entendent parfaitement.    - avec in unum former un accord unanime: Liv. 3, 24, 6 ; 25, 32,2.    - de aliqua re congruere: être d'accord au sujet d'une chose. --- Cic. Leg. 1, 53.    - abl. seul. (Academici et Peripatetici) rebus congruentes, Cic. Ac. 1, 17: (Académiciens et Péripatéticiens) étant d'accord pour le fond. --- Cic. Leg. 1, 38; Fin. 2, 45; Liv. 8, 6, 15). [st1]3 [-] emploi impers.    - congruit ut + subj. Plin. Ep. 7, 2, 1: il n'est pas contradictoire que, il est logique que...    - forte congruerat ut + subj. Tac. H. 1, 7: il y avait eu par hasard coïncidence que, une coïncidence fortuite avait fait que.
    * * *
        Congruo, congruis, penul. corr. congrui, congruere. Convenir, Accorder.
    \
        Quum temporum ratio vix congruat. Suet. S'accorde et convient.
    \
        Congruit mulier mulieri magis. Terent. S'accordent mieulx ensemble.
    \
        Congruunt extrema primis. Plin. iunior. La fin se rapporte au commencement.
    \
        Nostri sensus congruunt. Cic. Nous sommes d'un advis et opinion ou vouloir.
    \
        Aptum et congruens nostris studiis. Cic. Apte et convenable, Propre.
    \
        Congruit tempus ad illud. Liu. Le temps se rapporte bien à cela.
    \
        Congruere cum moribus alterius. Cicero. S'accorder aux meurs d'autruy.
    \
        Congruit sermo tibi cum illa. Plaut. Voz parolles se rapportent, S'accordent, Vous dictes l'une comme l'autre, Vous vous entrentendez.
    \
        Congruunt in vnum sententiae. Liu. S'accordent.
    \
        Congruunt inter se. Terent. Ils s'entrentendent, Ils ont intelligence ensemble.
    \
        Congruunt concorditer inter se. Plaut. Ils vivent d'accord, et en paix.

    Dictionarium latinogallicum > congruo

  • 11 consentaneus

    consentaneus, a, um conforme à, qui convient, en rapport avec.    - consentaneus alicui rei: conforme à qqch.    - consentaneus cum aliqua re: conforme à qqch.    - consentaneus personae et tempori, Cic.: convenable au temps et à la personne.    - vir vitâ ac morte consentaneus, Vell. 2, 63, 2: un homme dont la mort s'accorde avec la vie.    - consentaneum est + inf. ou prop. inf.: il est convenable de.    - consentanea, ōrum, n.: circonstances concordantes.
    * * *
    consentaneus, a, um conforme à, qui convient, en rapport avec.    - consentaneus alicui rei: conforme à qqch.    - consentaneus cum aliqua re: conforme à qqch.    - consentaneus personae et tempori, Cic.: convenable au temps et à la personne.    - vir vitâ ac morte consentaneus, Vell. 2, 63, 2: un homme dont la mort s'accorde avec la vie.    - consentaneum est + inf. ou prop. inf.: il est convenable de.    - consentanea, ōrum, n.: circonstances concordantes.
    * * *
        Consentaneus, Adiectiuum. Cic. Convenant, Consonant, Convenable.
    \
        Actiones, quae virtuti sunt consentaneae. Cic. Convenables.
    \
        Consentaneus sibi. Cic. Hae disciplinae igitur si sibi consentaneae velint esse. Si elles veulent tousjours entretenir la suite de leurs opinions.
    \
        Consentanea mors vitae sanctissime actae. Cic. Mort semblable à la vie et consonante.
    \
        Consentaneum est, absolute. Cic. Quum in aethere astra gignantur, consentaneum est in his sensum inesse et intelligentiam. Il s'ensuit que, etc. Il est convenable et raisonnable de dire que, etc.

    Dictionarium latinogallicum > consentaneus

  • 12 clarus

    1) ясный, понятный: cl. literis proscribere (1. 11 § 3 D. 14, 3);

    cl. juris esse (1. 19 C. 6, 42).

    2) славный, знаменитый: cl. dignitas (1. 23 pr. D. 4, 2), persona, veluti Senatoris (1. 5 D. 27, 10);

    clarissimus, светлейший, как титул высших государственных людей, которые занимали третье место по чину (illustres, spectabiles, clarissimi, perfectissimi, egregii), в особен. как титул сенаторов, которых со времен Тиберия называли clarissimi hiri, clariss. personae (l. 52 § 2 D. 5, 1. 1. 12 D. 48, 1. 1. 18 § 1 D. 49, 14. 1. 100 D. 50, 16. 1. 3 C. 3, 2); тк. жены сенаторов назыв. clariss. personae, clariss. jeminae (1. 8 D. 1, 9. 1. 22 § 1 D. 50, 1. 1. 10 C. 5, 4); как титул преторов: viri clariss. (I. 1 § 2 D. 27, 9. 1. 3 C. 2, 13. 1. 1 C. 2, 31); проконсулов (1. 3. 5 C. 2, 12. 1. 1 C. 7, 58), наместников провинций (1. 1 pr. § 1 C. 1, 49. 1. 3 C. 2, 27), т. н. Principes agentium in rebus (1. 66 C. 10, 31), Magistri censuum (1. 3 C. 4, 66). Praefecti annonae (1. 12 § 1 C. 12, 19), Silentiarii sacri palatii (1. 25 C. 5, 62);

    clarissima dignitas = clarissimatus (1. 9 C. 12, 1).

    Латинско-русский словарь к источникам римского права > clarus

  • 13 debere

    1) быть обязану, долженствовать, plerumque debet - licet etiam (1. 1 pr. D. 28, 5); (1. 2 D. 22, 6): (1. 8 9 § 5 D. 26, 7); (1. 59 § 3 D. 17, 1); (1. 7 § 3. 1. 39 D. 1, 7. 1. 74 D. 50, 17). 2) быть должным, быть обязану, debitum (subst.) долг;

    debitor, должник: debitrix, должница (1. 108 D. 50, 16. 1. 66 D. 50, 17. 1. 178 § 3 D. 50, 16. 1. 10-12 eod.);

    debitum ex quacunque causa (1. 1 § 6 1). 13, 5);

    debitor ex contractu - ex delicto (1. 14-16 pr. D. 5, 2);

    debitores ex administratione (1. 6 § 1 D. 50, 4); (1. 17. D. 44, 7);

    deberi ex testamento (1. 18 eod.); (1. 159 D. 50, 17);

    natuia debere, быть должным, на основании естественного обязательства (1. 47 D. 36, 1. 1. 84 § 1 D. 50, 17);

    natura debitum (1. 1 § 7 D. 13, 5);

    naturale - civile debitum (1. 40 § 3 D. 35, 1), naturales debitores (1. 16 § 4 D. 46, 1);

    usurarium debitum (1. 38 pr. D. 3, 5); (1. 1 D. 16, 2), (1. 9 pr. 1). 2, 14);

    debitum petere, exigere (1. 47 pr. eod. 1. 17 D. 2, 15);

    debere pecuniam (1. 10 D. 13, 4); (1. 1 § 1 D. 13, 5);

    eiusdem pecuniae debitores (l. 21 § 5 D. 2, 14);

    usurae debitae (1. 2 § 2 D. 46, 3); (1. 52 D. 4, 8);

    debere legata (1. 8 § 16 D. 5, 2); (1. 10 § 1. 2. 1. 51 § 3. 4 13. 40, 5);

    debere operas (1. 9 D. 38, 1);

    servitus debetur personae, praedio, fundo;

    iter, via debetur alicui (1. 27. 34 pr. D. 8, 3. 1. 2 § 1. 1. 9 D 8, 5. 1. 6 § 1. 1. 15 D. 8, 6);

    iter sepulcro debitum (1. 4 eod.); (1. 25 § 18 D. 10. 2); также о поземельных участках, обремененных сервитутами или отказами, источники употребляют "servitutem debere" (1. 6, 14. 21 D. 8, 2), "legata debere" (t. 13 § 6 D. 19, 1); наоборот, deberi, по отношению к лицам, обязанным к известному действию, iuri agrorum debitae personae (1. 7 § 1 C. 11, 7);

    omnes qui quolibet modo curiae iure debentur (1. 49 C. 10, 31); в 1. 50 eod. debita curia обозн. должность декуриона, которую следовало принять и исправлять.

    3) deberi, надлежать, следует по закону или на основании aequitas - non sic parentibus liberorum, ut liberis parentum hereditas debetur (1. 7 § 1 D. 38, 6); (1. 7 pr. D. 48, 20); (1. 4 D. 27, 10);

    debitam pietatem sequi (1. 19 D. 42, 8); (1. 8 § 11 D. 5, 2); (1. 8 § 8. eod. 1. 2 C. 3. 29);

    debita portio s. pars, законная доля (legitima), на которую имел право патрон относительно имущества отпущенника (1. 114 § 1 D. 30. 1. 28 D. 31. 1. 60 D. 36, 1. 1. 19 § 1. 1. 20 § 1. 24. 25. 41. 44. 45. D. 38, 2);

    debitum bonorum subsidium, законная доля детей (1. 5 C. 2, 29).

    Латинско-русский словарь к источникам римского права > debere

  • 14 persona

    1) лицо: a) известная личность, человек, особа;

    personalis, личный, напр. personae, non rei vel causae datur tutor (1. 14 D. 26, 2. 1. 196 D. 50, 17. 1. 29 D. 42, 1. cf. 1. 42 D. 26, 7. 1. 28 § 1 D. 5, 1. 1. 63 § 1 D. 17, 2. 1. 13 D. 24, 3);

    constitutio (Principis) personalis (1. 1 § 2 D. 1, 4. 1. 6 § 7 D. 40, 7. 1. 3 § 3 D. 7, 4. 1. 8 § 3 D. 34, 3. 1. 1 D. 8, 1. 1. 1 § 43 D. 43, 20. 1. 7 § 8. 1. 17 § 5. 1. 21 pr. § 1. 1. 25 § 1. 1. 40 pr. 1. 56 § 1 D. 2, 14. 1. 38 D. 5, 1. 1. 25 pr. D. 44, 7. 1. 36. 178 § 2 D. 50, 16. 1. 1 § 3 D. 43, 1. 1. 25 § 18 D. 5, 3. 1. 1 pr. § 2. 1. 18 D. 50, 4. 1. 11 D. 45, 3. 1. 11 D. 30. 1. 3 § 4 D. 2, 2. 1. 9 pr. D. 2, 15. 1. 46 pr. D. 3, 5. 1. 17 § 2 D. 50, 1. 1. 10 C. 4, 29);

    b) сторона, ex parte rei = in persona actoris observari (1. 25 D. 3, 3);

    personam alicuius sustinere (1. 17 § 5 D. 34, 4. 1. 34 D. 41, 1. 1. 24 D. 46, 3. 1. 1 § 4 D. 45, 3. 1. 1 C. 8, 5);

    legitimam pers. gerere (1. 1 C. 6, 60);

    iustam pers. habere (1. 11 C. 5, 34).

    2) образ, изображение, статуя, personae, ex quarum rostris aqua salire solet (1. 17 § 9 D. 19, 1).

    Латинско-русский словарь к источникам римского права > persona

  • 15 mancipium

    mancĭpĭum ( mancŭpĭum), ii (the contr. form of the gen., mancipi, like imperi, ingeni, etc., predominates in jurid. lang.), n. [manceps], a taking by hand; hence, law t. t., the formal acceptance, the taking possession of a purchase and sale (corresponding to the formal delivery by the vendor; cf. the feudal livery of seisin, etc.); the legal, formal purchase of a thing: est autem mancipatio imaginaria quaedam venditio: quod et ipsum jus proprium civium Romanorum est. Eaque res ita agitur: adhibitis non minus quam quinque testibus civibus Romanis puberibus et praeterea alio ejusdem condicionis, qui libram aeneam teneat, qui appellatur libripens, is qui mancipio accipit, rem tenens ita dicit: hunc ego hominem ex jure Quiritium meum esse aio, isque mihi emptus est hoc aere aëneaque libra: deinde aere percutit libram, idque aes dat ei, a quo mancipio accipit, quasi pretii loco. Eo modo et serviles et liberae personae mancipantur: animalia quoque, quae mancipi sunt, quo in numero habentur boves, equi, muli, asini;

    ita praedia tam urbana quam rustica, quae et ipsa mancipi sunt, qualia sunt Italica, eodem modo solent mancipari. In eo solo praediorum mancipatio a ceterorum mancipatione differt, quod personae serviles et liberae, item animalia quae mancipi sunt, nisi in praesentia sint, mancipari non possunt, adeo quidem, ut eum, qui mancipio accipit, apprehendere id ipsum, quod ei mancipio datur, necesse sit: unde etiam mancipatio dicitur, quia manu res capitur: praedia vero absentia solent mancipari,

    Gai. Inst. 1, 119 sq.:

    hoc in mancipio Marius non dixerat,

    at the sale, Cic. Off. 3, 16, 67; cf.:

    cum M. Marius Graditianus aedes Auratae vendidisset, neque in mancipii lege dixisset, etc.,

    in the contract of sale... in the sale, id. de Or. 1, 39, 178.—
    II.
    Transf.
    A.
    A possession, property, right of ownership, acquired by such purchase: mancipio dare, and accipere, to give or take possession of by way of formal seizure (on the case of mancipio, v. Roby, Gram. 2, § 1243): Ca. Memini et mancipio tibi dabo. Cu. Egon' ab lenone quicquam Mancipio accipiam? quibus sui nihil est nisi una lingua? Plaut. Curc. 4, 2, 8; Cic. Att. 13, 50, 2:

    ille aedis mancupio aps te accepit,

    Plaut. Trin. 2, 4, 19:

    egomet ei me mancupio dabo,

    id. Mil. 1, 1, 23:

    finge mancipio aliquem dedisse id, quod mancipio dari non potest,

    Cic. Top. 10, 45:

    esse in mancipio alicujus,

    to be the property of any one, Gell. 18, 6, 9:

    mancupio aedis poscere,

    Plaut. Most. 5, 1, 42.— Esp., in the Roman law, things were classified as res mancipi (for mancipii; also,

    res mancupi for mancupii) and res nec mancipi, i. e. things transferrible only by formal mancipation, and things transferrible by mere delivery,

    Gai. Inst. 2, 15 sqq.; 59; 65; Ulp. Fragm. 19, 1 sqq. (cf. Maine, Ancient Law, chap. viii.):

    in iis rebus repetendis, quae mancipi sunt,

    Cic. Mur. 2:

    abalienatio est ejus rei, quae mancipi est, aut traditio alteri nexu aut in jure cessio,

    id. Top. 5.—
    2.
    Trop.:

    vitaque mancipio nulli datur, omnibus usu,

    Lucr. 3, 971: fortuna nihil dat mancipio, bestows nothing as a property or constant possession, Sen. Ep. 72, 9.—
    B.
    Concr., a slave obtained by mancipium:

    mancipia, quae dominorum sunt facta nexu aut aliquo jure civili,

    Cic. Par. 5, 1, 35; id. Att. 8, 11, 4.—
    2.
    In gen., a slave:

    Edepol mancipium scelestum,

    Plaut. Ep. 5, 2, 20; cf. id. Truc. 2, 2, 18; id. Capt. 5, 2, 1:

    mancipiis locuples eget aeris Cappadocum rex,

    Hor. Ep. 1, 6, 39:

    mancipia argento parata,

    purchased slaves, Liv. 41, 6: mancipium Caesaris, Tac. A. 2, 2:

    nudum olido stans Fornice,

    Juv. 11, 172; 9, 120; Vulg. Apoc. 18, 13.—
    3.
    Trop. ( poet. and in post-Aug. prose):

    jurat, Se fore mancipium tempus in omne tuum,

    thy slave, servant, Ov. P. 4, 5, 40:

    omnis Musae,

    Petr. 68:

    Christi,

    Prud. Apoth. 476.

    Lewis & Short latin dictionary > mancipium

  • 16 mancupium

    mancĭpĭum ( mancŭpĭum), ii (the contr. form of the gen., mancipi, like imperi, ingeni, etc., predominates in jurid. lang.), n. [manceps], a taking by hand; hence, law t. t., the formal acceptance, the taking possession of a purchase and sale (corresponding to the formal delivery by the vendor; cf. the feudal livery of seisin, etc.); the legal, formal purchase of a thing: est autem mancipatio imaginaria quaedam venditio: quod et ipsum jus proprium civium Romanorum est. Eaque res ita agitur: adhibitis non minus quam quinque testibus civibus Romanis puberibus et praeterea alio ejusdem condicionis, qui libram aeneam teneat, qui appellatur libripens, is qui mancipio accipit, rem tenens ita dicit: hunc ego hominem ex jure Quiritium meum esse aio, isque mihi emptus est hoc aere aëneaque libra: deinde aere percutit libram, idque aes dat ei, a quo mancipio accipit, quasi pretii loco. Eo modo et serviles et liberae personae mancipantur: animalia quoque, quae mancipi sunt, quo in numero habentur boves, equi, muli, asini;

    ita praedia tam urbana quam rustica, quae et ipsa mancipi sunt, qualia sunt Italica, eodem modo solent mancipari. In eo solo praediorum mancipatio a ceterorum mancipatione differt, quod personae serviles et liberae, item animalia quae mancipi sunt, nisi in praesentia sint, mancipari non possunt, adeo quidem, ut eum, qui mancipio accipit, apprehendere id ipsum, quod ei mancipio datur, necesse sit: unde etiam mancipatio dicitur, quia manu res capitur: praedia vero absentia solent mancipari,

    Gai. Inst. 1, 119 sq.:

    hoc in mancipio Marius non dixerat,

    at the sale, Cic. Off. 3, 16, 67; cf.:

    cum M. Marius Graditianus aedes Auratae vendidisset, neque in mancipii lege dixisset, etc.,

    in the contract of sale... in the sale, id. de Or. 1, 39, 178.—
    II.
    Transf.
    A.
    A possession, property, right of ownership, acquired by such purchase: mancipio dare, and accipere, to give or take possession of by way of formal seizure (on the case of mancipio, v. Roby, Gram. 2, § 1243): Ca. Memini et mancipio tibi dabo. Cu. Egon' ab lenone quicquam Mancipio accipiam? quibus sui nihil est nisi una lingua? Plaut. Curc. 4, 2, 8; Cic. Att. 13, 50, 2:

    ille aedis mancupio aps te accepit,

    Plaut. Trin. 2, 4, 19:

    egomet ei me mancupio dabo,

    id. Mil. 1, 1, 23:

    finge mancipio aliquem dedisse id, quod mancipio dari non potest,

    Cic. Top. 10, 45:

    esse in mancipio alicujus,

    to be the property of any one, Gell. 18, 6, 9:

    mancupio aedis poscere,

    Plaut. Most. 5, 1, 42.— Esp., in the Roman law, things were classified as res mancipi (for mancipii; also,

    res mancupi for mancupii) and res nec mancipi, i. e. things transferrible only by formal mancipation, and things transferrible by mere delivery,

    Gai. Inst. 2, 15 sqq.; 59; 65; Ulp. Fragm. 19, 1 sqq. (cf. Maine, Ancient Law, chap. viii.):

    in iis rebus repetendis, quae mancipi sunt,

    Cic. Mur. 2:

    abalienatio est ejus rei, quae mancipi est, aut traditio alteri nexu aut in jure cessio,

    id. Top. 5.—
    2.
    Trop.:

    vitaque mancipio nulli datur, omnibus usu,

    Lucr. 3, 971: fortuna nihil dat mancipio, bestows nothing as a property or constant possession, Sen. Ep. 72, 9.—
    B.
    Concr., a slave obtained by mancipium:

    mancipia, quae dominorum sunt facta nexu aut aliquo jure civili,

    Cic. Par. 5, 1, 35; id. Att. 8, 11, 4.—
    2.
    In gen., a slave:

    Edepol mancipium scelestum,

    Plaut. Ep. 5, 2, 20; cf. id. Truc. 2, 2, 18; id. Capt. 5, 2, 1:

    mancipiis locuples eget aeris Cappadocum rex,

    Hor. Ep. 1, 6, 39:

    mancipia argento parata,

    purchased slaves, Liv. 41, 6: mancipium Caesaris, Tac. A. 2, 2:

    nudum olido stans Fornice,

    Juv. 11, 172; 9, 120; Vulg. Apoc. 18, 13.—
    3.
    Trop. ( poet. and in post-Aug. prose):

    jurat, Se fore mancipium tempus in omne tuum,

    thy slave, servant, Ov. P. 4, 5, 40:

    omnis Musae,

    Petr. 68:

    Christi,

    Prud. Apoth. 476.

    Lewis & Short latin dictionary > mancupium

  • 17 reverentia

    rĕvĕrentĭa, ae, f. [revereor], timidity arising from high respect or (more rarely) from fear, respect, regard, fear, awe, reverence (not freq. till after the post-Aug. per.):

    adhibenda est quaedam reverentia adversus homines, et optimi cujusque et reliquorum: nam neglegere, quid de se quisque sentiat, non solum arrogantis est, sed omnino dissoluti,

    Cic. Off. 1, 28, 99:

    personae,

    Quint. 9, 2, 76:

    judicum,

    id. 11, 1, 29:

    senatus,

    Plin. Pan. 69, 4:

    nulla superiorum,

    Tac. Or. 40:

    sacramenti,

    id. H. 1, 12:

    imperii,

    id. ib. 1, 55; id. G. 29:

    legum,

    Juv. 14, 177:

    famae,

    Ov. M. 9, 555:

    quorum reverentia movit Saepe deos,

    id. ib. 2, 510:

    veri,

    id. H. 5, 11:

    recti et aequi,

    Mart. 11, 5, 1:

    nulla poscendi, dandi,

    shyness, shame, Prop. 3, 13 (4, 12), 13:

    discendi,

    fear, Col. 11, 1, 10:

    ut cuique personae debetur reverentia,

    Quint. 11, 1, 66; cf. id. 6, 1, 50:

    maxima debetur puero reverentia,

    Juv. 14, 47;

    judex tacitus reverentiam postulat,

    Quint. 4, 1, 55:

    mihi reverentiā ut aequali habebatur,

    Plin. Ep. 4, 17, 6:

    quam illa reverentiam marito suo praestitit,

    id. ib. 8, 5, 1:

    mihi reverentiam praestat,

    id. ib. 10, 26 (11), 1.— Pass., deference, regard, etc.: ego reverentiae vestrae sic semper inserviam (for vestri), the deference or veneration due to you, your dignity, Plin. Pan. 95 fin. —Reverentia, as a deity, the mother of Majestas by Honor, Ov. F. 5, 23.

    Lewis & Short latin dictionary > reverentia

  • 18 acceptio

    ōnis f. [ accipio ]
    1) принятие, приёмка ( frumenti Sl)
    2) лог. принятие, допущение ( propositionis Boët)
    3) приятие, признание Eccl
    a. personae (personarum) Vlgлицеприятие

    Латинско-русский словарь > acceptio

  • 19 competens

    1. competēns, entis
    part. praes. к competo
    2. adj.
    1) подходящий, соответствующий, сообразный ( alicui rei или cum aliqua re)
    personae rebus competentes Apдействующие лица (т. е. характеры), соответствующие реальной обстановке (пьесы)
    2) компетентный, законный ( judex Dig)

    Латинско-русский словарь > competens

  • 20 fictio

    ōnis f. [ fingo ]
    1) образование, формирование ( hominis Lact); создание, составление (nominum Q; vocum AG)
    2) выдумывание, выдумка, вымысел ( poëtarum fictiones Lact)
    f. personae ритор. Qолицетворение
    3) (тж. f. legis Dig) юридическая (законная) фикция Dig

    Латинско-русский словарь > fictio

См. также в других словарях:

  • Personae non gratae — Persona non grata Pour les articles homonymes, voir PNG et Persona. Persona non grata (au pluriel personae non gratae), du latin signifiant littéralement « personne n’étant pas la bienvenue », abrégé sous le sigle PNG, est une locution… …   Wikipédia en Français

  • Personae — Persona Per*so na, n.; pl. {Person[ae]}. [L.] (Biol.) Same as {Person}, n., 8. [1913 Webster] …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Personae — Morphon Mor phon, n. [Gr. ?, p. pr. of ? to form.] (Biol.) A morphological individual, characterized by definiteness of form, in distinction from {bion}, a physiological individual. See {Tectology}. Haeckel. [1913 Webster] Note: Of morphons there …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Personae — /peuhr soh nee/, n. a collection of poems (1926) by Ezra Pound. * * * …   Universalium

  • personae — per·so·na || pÉœr səʊnÉ™ /pɜː n. character in a play; human being; personality …   English contemporary dictionary

  • Personae — /peuhr soh nee/, n. a collection of poems (1926) by Ezra Pound …   Useful english dictionary

  • Personae vice fungitur municipium et decuria — A town or a borough acts as a person. Warner v Beers (NY) 23 Wend 103, 144 …   Ballentine's law dictionary

  • Sexual Personae — Sexual Personae: Art and Decadence from Nefertiti to Emily Dickinson , a survey of sexual decadence in Western literature and the visual arts, is Camille Paglia s first book. Portraying Western culture as a struggle between masculine, phallic,… …   Wikipedia

  • Dramatis Personae — For the list of characters at the beginning of a book or play, see Dramatis personae. Dramatis Personae is a poetry collection by Robert Browning. It was published in 1864. Contents 1 Background 2 The poems 3 Poems in the collection …   Wikipedia

  • Dramatis Personae (Star Trek: Deep Space Nine) — Dramatis Personae Star Trek: Deep Space Nine episode Kira wants to know where Odo s loyalties lie Episode …   Wikipedia

  • Dramatis personae (recueil de poèmes) — Pour les articles homonymes, voir Dramatis personae. Dramatis personae est un recueil de poèmes de Robert Browning, publié en 1864. Sommaire 1 Contexte 2 Contenu …   Wikipédia en Français

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»